στην προηγούμενη ανάρτηση είχα αναφερθεί στο «βλέμμα του Οδυσσέα» και το πόσο έγραψε μέσα μου. μία από τις σκηνές που μένει βαθιά χαραγμένη είναι αυτή του αγάλματος του Λένιν που τεμαχισμένο πάνω σε μία πλατφόρμα κατεβαίνει το ποτάμι ενώ οι άνθρωποι που το βλέπουν σταυροκοπιούνται. αυτή η σκηνή πέρα του συμβολισμου , που νομίζω ότι είναι ξεκάθαρος, έχει και μία ακόμη ιδιαιτερότητα. αυτή η σκηνή δεν υπήρχε στο σενάριο. το άγαλμα τυχαία εμφανίστηκε να κατεβαίνει το ποτάμι και οι άνθρωποι δεν είναι ηθοποιοί αλλά κάτοικοι που πραγματικά σταυροκοπιόντουσαν και γονάτιζαν, οχι όμως βάση κάποιας οδηγίας του σκηνοθέτη αλλά γιατί έτσι το ένοιωθαν.
όταν η πραγματικότητα συνθέτει τις πιο δυνατές αλληγορίες και συμβολισμούς χωρίς την ανάγκη του ποιητή ,αλλά από την άλλη μήπως ο ποιητής ήταν αυτός που μπόρεσε να δει την δύναμη του πράγματος και ν α μας την μεταφέρει;
η πρώτη ταινία που είχα δει του Θόδωρου Αγγελόπουλου ήταν το βλέμμα του Οδυσσέα. δεν ήμουν ενήλικας. ήμουν μόλις 14 ετών έφηβος. ήταν τότε που ξεκίνησε ένας έρωτας. η αγάπη για τον κινηματογράφο. για τον άλλο κινηματογράφο. ακόμη οι εικόνες είναι χαραγμένες μέσα μου, η μουσική. Πρέπει να ήταν στο Αττικόν. Πάντα άρεσε στην μητέρα μου να πηγαίνουμε εκεί.
ένα πρόβλημα που αντιμετώπιζα ήταν ότι εγώ έβλεπα την τέχνη ως ένα είδος παιχνιδιού. δεν μου άρεσε ποτέ ένα έργο επειδή αυτό θα με έκανε πιο… έξυπνο. τι να το κάνεις να έχεις καταλάβει όλο το μονόγραμμα αν δεν μπορεί έστω και μία φράση να σου θυμίσει ένα πληγωμένο φιλί, να σου ξύσει μία λαβωματιά κρυμμένη. δεν είμαι ενάντια στην γνώση. τουναντίον λατρεύω την γνώση.
λατρεύω την προσπάθεια κατανόηση του όλου που προσπαθεί μία μειοψηφία ανθρώπων. η κατανόηση μιας κυτταρικής λειτουργίας μπορεί να με ενθουσιάσει. εκεί που οι περισσότεροι μπορεί να βλέπουν μία βαρετή διαδικασία πρωτεϊνοσύνθεσης εγώ βλέπω ένα καλοστημένο βαλς. και μου φαίνεται τόσο όμορφο. η επιστήμη είναι η μία μορφή αντίληψης της πραγματικότητας ως είναι.
η τέχνη θα μπορούσαμε να πούμε, ότι είναι η μορφή αντίληψης της πραγματικότητας όπως την δεχόμαστε. μην προσπαθήσεις εντελώς νεκρά απλά να δεις τι θέλει να πει ο ποιητής. προσπάθησε πρώτα να σκαλίσεις μέσα σου, να δεις τι μπορεί να λέει σε εσένα πρώτα σε πρωτόλεια βάση. μπορεί να μην ταιριάζετε. μπορεί να μην είσαι έτοιμος. μπορεί απλά να απέτυχε ο ίδιος ο καλλιτέχνης.
επανέρχομαι όμως στο Θόδωρο Αγγελόπουλο. συνήθως όταν μιλάς για αυτόν κι όταν μάλιστα πεις ότι σου αρέσει η εργογραφία , έχουν όλοι έτοιμη την κριτική τους. βιάζονται ακόμη κι αν δεν έχουν δει ποτέ κάποια ταινία του.
γενικά οι άνθρωποι αγχώνονται με τον άλλον κινηματογράφο. όχι άδικα πάντα, μια και η όποια επαφή μαζί του πιο πολύ με διαδικασία πανελλαδικών μπορεί να παρομοιαστεί παρά με απόλαυση ή πρόταση. όμως ο ίδιος ο Αγγελόπουλος δεν θέλει να αντιμετωπίζονται έτσι οι ταινίες.
Εδώ σε μία συνέντευξη που είχε δώσει σε ένα τοπικό κρητικό κανάλι όπου δυσφορεί στο αναφορά για αναζήτηση μηνυμάτων στις ταινίες του (χρονικό σημείο 25:05) αν και αξίζει να την παρακολουθήσετε ολόκληρη μια και ήταν ένας πολύ συγκροτημένος άνθρωπος και καθόλου νάρκισσος.
Αυτές τις ημέρες έχουν γραφτεί πολλά για την Χιροσίμα και την ατομική βόμβα που έπεσε εκεί πριν 70 χρόνια. Υπάρχουν άρθρα που έχουν αναλύσει με πολύ ικανοποιητικο τόσο τους λόγους και τις αιτίες που έπεσε αυτή η βόμβα καθώς η «αδερφή» της στο Ναγκασάκι. Άρθρα με σπάνιο φωτογραφικό υλικό όπως αυτό στο luben. Όμως δεν θα θελα να μιλήσω για αυτό.
Θα μιλήσω για ένα τραγούδι. Το 1968 ο σοβιετικός ποιητής Ραζούλ Γκαζμάτοφ επισκέπτεται το Πάρκο Ειρήνης της Χιροσίμα καθώς και το μνημείο της Σαντάκο Σασάκι. Εκεί , οι γερανοί από χαρτί που έχει φτιάξει ένα κορίτσι κι έχει στολίσει το μνημείο τον καταδιώκουν και τον οδηγούν στο να γράψει το ποίημα «Οι γερανοί» ή αλλιώς Журавли́ στα ρώσικα. Το τραγούδι ηχογραφείται πρώτη φορά στις 9 Ιουλίου του 1969 και αποτελεί παραδοσιακό αντιπολεμικό τραγούδι της Ρωσίας. Αποτελεί τραγούδι μνημείο αναφοράς για τους νεκρούς του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου.
Η πιο τρυφερή απόδοση του τραγουδιού που βρήκα ήταν από τον ίδιο τον συνθέτη που το μελοποίησε, τον Γιαν Φρένκελ.
Οι στίχοι αποδόθηκαν στα ελληνικά από τον Γιάννη Ρίτσο και τραγουδήθηκε από την Μαργαρίτα Ζορμπαλά
Όσο για την φρίκη της ατομικής βόμβας νομίζω ότι ο ξυπόλυτος Τζεν είναι ο πιο κατάλληλος για να μας την περιγράψει. Ο ξυπόλητος Τζεν είναι μία σειρά γιαπωνέζικου κόμιξ ή αλλιώς μάνγκα το οποίο σχεδίασε ο Κεΐτζι Ναγκαζάουα το 1973. Σε αυτό το μάνγκα μας περιγραφει την Ιαπωνία κατά την διάρκεια του Δευτέρου Πολέμου, λίγο πριν καθώς και το πολύ μετά την ρήψη της βόμβας. Δεν κρύβει τίποτα. Μας περιγράφει την γιαπωνέζικη κοινωνία εκείνης της περιόδου. Τις ταξικές και πολιτικές διαβαθμίσεις. Την διαφθορά σε όλα τα επίπεδα. Τον εθνικισμό. Το πώς αφέθηκαν πολλοί πολίτες να πεθάνουν μετά την ρήψη της βόμβας. Για το πώς τους εκμεταλλεύτηκαν οι υπόλοιποι , ανέπαφοι, γιαπωνέζοι. Για το πώς οι «πατριώτες» γιαπωνέζοι έγιναν έπειτα φιλαμερικανοί. Για το πώς προσπαθούσαν οι πολίτες με πρωτόγωνα μέσα να επιβιώσουν, τρωγοντας την σκόνη των τριμμένων οστών των πτωμάτων, για τους μαζικούς τάφους. Τίποτα δεν μένει κρυφό σε αυτό το εκπληκτικό κόμιξ. Ένα μικρό δείγμα από την απόδοσή του σε ταινια το 1983.
Το συγκεκριμένο βίντεο είναι πολύ σκληρό και δεν είναι για παιδιά και δυστυχώς δεν είναι υπερβολικό.
Αντί τούρτας σας τρατάρω ένα αγαπημένο μου κομμάτι του Βιβάλντι. Το έργο συνοδεύεται με την ιδιαίτερη τεχνική των κινουμένων σχεδίων με άμμο από τον Ferenc Cakó. Ενώ οι εικόνες που βλέπουμε να περνούν δεν είναι τυχαίες αλλά βασίζονται στο τι πραγματικά περιγράφει ο Βιβάλντι σε αυτό το κλασσικό κομμάτι.
σακιδιο 