Η πόλη και τα σκυλιά (μία ανάγνωση και προσπάθεια προσέγγισης)

Δεκαετία του 50. Περού. Στρατιωτική Σχολή – Οικοτροφείο Αρρένων. Μία τελευταία ελπίδα για τους απόκληρους εκείνης της εποχής. Ελπίδα άλλοτε για τους ίδιους, άλλοτε και για την οικογένειά τους.

Όμως μιλάμε για έφηβους. Έτσι εδώ το χάος του εφηβικού μυαλού και ανατροπή συναντιούνται με την στρατιωτική αντίληψη και πειθαρχία. Κοινός τους τόπος η έντονη πατριαρχική λογική. Η επιβολή και η ιεραρχία οι βασικές αξίες τους. Αν και τους έφηβους τους σώζει ο ρομαντισμός τους ενώ οι στρατιωτικοί χάνονται μέσα στους δαιδαλους της ιεραρχικής αναρρίχησης.

Γεώργιος Βιζυηνός – Διηγήματα Α’

με αφορμή το βιβλίο «Γεώργιος Βιζυηνός – Διηγήματα Α’ » εκδόσεις Νεφέλη

   Η επαφή μου με την παλιά ελληνική λογοτεχνία ήταν πάντα σαν ένα ταξίδι σε ξεχασμένα λιμάνια και τόπους. Ένα ταξίδι που ξεκινά από μικρή ηλικία και το οποίο το οφείλω στην μάνα μου. Σε παιδική ηλικία, πέρα από τα πιο σύγχρονα για τότε παιδικά βιβλία , ήρθα και σε επαφή με τον «Μάγκα» και τον «Τρελαντώνη» της Πηνελόπης Δέλτα. Τα συγκεκριμένα αποτελούν και την πρώτη σοβαρή προσπάθεια για ελληνική παιδική λογοτεχνία. Σίγουρα μία πολύ διαφορετική εποχή με αρκετά διαφορετική , αλλά όχι και τόσο, γλώσσα, και νοοτροπίες. Πολύ πιο μετά ταξίδεψα στην «Αιολική γη» , συγκινήθηκα με το «Ένα παιδί μετράει τ’ άστρα» και σε πιο εφηβική ηλικία ακολούθησα τους δαιδάλους της «Φόνισσας» και την διαδρομή της «Πάπισσας Ιωάννας». Όμως η διαδρομή δεν αφορούσε αποκλειστικά την ανάγνωση. Υπήρχε και το θέατρο όπου το κουβάρι της ελληνικής «Βαβυλωνίας» ξετυλιγόταν μπροστά μου, παρουσιάζοντάς μου ένα οικείο μέσα στον παραλογισμό του, κόσμο. Τις ετερόκλητες νοοτροπίες που προσπαθούσαν να αποκτήσουν κοινό τόπο ανάγνωσης και δράσης (sic).

  Παρότι πολλοί και πολλές μπορεί να τους ακούγονται πολύ βαριά όλα αυτά θα πω ότι ποτέ δεν έγιναν με επιβολή αλλά ως προτάσεις. Ένα ταξίδι δεν μπορεί να επιβληθεί, αν και «επιβάλλεται» να μάθεις να δοκιμάζεις και να ταξιδεύεις.

  Παρότι δεν ήμουν και ο καλύτερος μαθητής στην γλώσσα και στα φιλολογικά, μάλλον κάκιστος θα έλεγα, δεν με προβλημάτισε ποτέ η παλιά γραφή. Είτε μου δώσετε ένα πολυτονικό κείμενο είτε ένα μονοτονικό, μου είναι αδιάφορο. Αγνοώ τα «μπαρμπαδάκια» τριγύρω από τις λέξεις και εστιάζω στην γραφή του συγγραφέα. Ένα καλό κείμενο είναι ένα καλό κείμενο ανεξαρτήτως τονισμού. Μπορεί κανείς να συναντήσει μονοτονικό κείμενο πολύ βαριά στολισμένο και οπισθοδρομικό, κι από την άλλη ένα πολυτονικό μοντέρνο και πειραματικό.

Λύσσα – για ένα αυτοοργανωμένο και αντιεμπορευματικό κινηματογράφο

Μετά από καιρό ήρθε η ώρα να μιλήσω για μία από τις πιο δημιουργικές περιόδους της ζωής μου, τα γυρίσματα της ταινίας «Λύσσα». Το τι είναι αυτή η ταινία καθώς και τους στόχους τους μπορείτε να τα δείτε αναλυτικά στην ιστοσελίδα που έχει στηθεί για την ταινία. Όποιος τυχερός μπορεί να δει την ίδια την ταινία σε κάποια τοπική προβολή. Ενώ μελλοντικά θα μπορείτε να την δείτε και μέσω της ίδιας της ιστοσελίδας.

Εγώ το μόνο που θα καταθέσω είναι ένα μικρό κείμενο εντυπώσεων από την όλη διαδικασία. Μία διαδικασία που ακόμη εξελίσσεται και παράγει. Νοιώθω πολύ τυχερός που το έχω ζήσει και οι εικόνες είναι χαραγμένες μέσα στο μυαλό μου.

-//-

 

Είναι 6μιση ώρα το πρωί. Εκτός από φαντάρος άλλες φορές δεν θυμόμουν να ξυπνούσα τέτοια ώρα. Όμως δεν νοιώθω ότι με περιμένει σκοπιά. Έξω ο ήλιος ανατέλλει και έχει μία ελαφριά ψυχρούλα. Μυρίζει φρυγανισμένο ψωμί και βούτυρο. Σηκωνόμαστε διαδοχικά. Νοιώθω μια μικρή κούραση αλλά όχι δυσφορία (το αντίθετο). Είναι μέρες που έχουμε αντίστοιχα ξυπνήματα και προγράμματα. Κι ίσως κάποιο βράδυ να ήμασταν στη μέση του πουθενά , όπου μήνα καλοκαίρι θέλαμε κουβέρτα. Άραγε σήμερα θα πετύχει πιο εύκολα η σκηνή; Θα φανεί καλά το μακιγιάζ, θα είναι έτοιμο στην ώρα του; Θα ακουστεί πάλι κάποιο αλυσοπρίονο από κάνα χωράφι κάνα χιλιόμετρο μακρυά ή κάποιο αεροπλάνο; Τα φώτα; Θα βρισκόμαστε όλοι στην ώρα μας στο τάδε χωριό;

Αγουροξυπνημένα χαμόγελα. Εξηγήσεις. Διευκρινήσεις. Κάποιος που θέλει να κοιμηθεί λίγο παραπάνω. Πειράγματα. Άλλοτε έξυπνα, άλλοτε χαζά.

–

Το φως πράγματι μοιάζει σαν να χτυπάει ντάλα ο ήλιος πάνω στο παράθυρο. Δεν ξέρω πώς το κάνουν αλλά ο σταύλος μοιάζει με πίνακα. Τα ρούχα φορεμένα και όπως πρέπει. Τη παιδική κούκλα την μάζεψε άλλος.  Το σκηνικό το χουν μαστορέψει στην λεπτομέρεια και μία χαλασμένη σιλικόνη βάσης βοηθά στην παλαίωση. Δοκιμάζουν τα λόγια, τον ρόλο. Ίσως καλύτερα να το πεις έτσι. Εδώ μία ρυτίδα λιγότερη ίσως; Γαμώτο κάποια παιδάκια κλαίνε και κάποιος κόβει χόρτα με μηχάνημα. Κι ίσως διψάμε. Τα φώτα καίνε.Κι όμως πάντα αυτός καταφέρνει να είναι ήρεμος και με το χαμόγελο σε κατάσταση ζεν. Κι αυτό το άλογο πεινά πολύ κι όταν γουργουρίζει ακούγεται σαν πλυντήριο.

–

 Το βράδυ οι περισσότεροι εκεί, Βλέπουμε τι φτιάξαμε. Συζητάμε. Κρίνουμε. Διαφωνούμε. Άλλοτε ήρεμα. Άλλοτε όχι. Ίσως η τάδε σκηνή θα έπρεπε να γίνει με τον τάδε τρόπο.

Ένα ερειπωμένο σπίτι γεμάτο νυχτερίδες. Ένα εκκλησάκι γεμάτο αγιογραφίες  με εσωτερική γούρνα για το βρόχινο νερό. Το φαράγγι στην μέση του πουθενά με συντροφιά τον προβολέα και τον γαλαξία απάνω απ τα κεφάλια μας. Το ροζ του ηλιοβασιλέματος , τόσες ροζ αποχρώσεις σε ηλιοβασίλεμα δεν έχω δει. Τα σπίτια με τα προσωπεία στους τοίχους.

και κυρίως οι άνθρωποι που γέννησαν αυτές τις αναμνήσεις

 

ο άλλος κινηματογράφος

η πρώτη ταινία που είχα δει του Θόδωρου Αγγελόπουλου ήταν το βλέμμα του Οδυσσέα. δεν ήμουν ενήλικας. ήμουν μόλις 14 ετών έφηβος. ήταν τότε που ξεκίνησε ένας έρωτας. η αγάπη για τον κινηματογράφο. για τον άλλο κινηματογράφο. ακόμη οι εικόνες είναι χαραγμένες μέσα μου, η μουσική. Πρέπει να ήταν στο Αττικόν. Πάντα άρεσε στην μητέρα μου να πηγαίνουμε εκεί.

ένα πρόβλημα που αντιμετώπιζα ήταν ότι εγώ έβλεπα την τέχνη ως ένα είδος παιχνιδιού. δεν μου άρεσε ποτέ ένα έργο επειδή αυτό θα με έκανε πιο… έξυπνο. τι να το κάνεις να έχεις καταλάβει όλο το μονόγραμμα αν δεν μπορεί έστω και μία φράση να σου θυμίσει ένα πληγωμένο φιλί, να σου ξύσει μία λαβωματιά κρυμμένη. δεν είμαι ενάντια στην γνώση. τουναντίον λατρεύω την γνώση.

λατρεύω την προσπάθεια κατανόηση του όλου που προσπαθεί μία μειοψηφία ανθρώπων. η κατανόηση μιας κυτταρικής λειτουργίας μπορεί να με ενθουσιάσει. εκεί που οι περισσότεροι μπορεί να βλέπουν μία βαρετή διαδικασία πρωτεϊνοσύνθεσης εγώ βλέπω ένα καλοστημένο βαλς. και μου φαίνεται τόσο όμορφο.  η επιστήμη είναι η μία μορφή αντίληψης της πραγματικότητας ως είναι.

η τέχνη θα μπορούσαμε να πούμε, ότι είναι η μορφή αντίληψης της πραγματικότητας όπως την δεχόμαστε. μην προσπαθήσεις εντελώς νεκρά απλά να δεις τι θέλει να πει ο ποιητής. προσπάθησε πρώτα να σκαλίσεις μέσα σου, να δεις τι μπορεί να λέει σε εσένα πρώτα σε πρωτόλεια βάση. μπορεί να μην ταιριάζετε. μπορεί να μην είσαι έτοιμος. μπορεί απλά να απέτυχε ο ίδιος ο καλλιτέχνης.

επανέρχομαι όμως στο Θόδωρο Αγγελόπουλο. συνήθως όταν μιλάς για αυτόν κι όταν μάλιστα πεις ότι σου αρέσει η εργογραφία , έχουν όλοι έτοιμη την κριτική τους. βιάζονται ακόμη κι αν δεν έχουν δει ποτέ κάποια ταινία του.

γενικά οι άνθρωποι αγχώνονται με τον άλλον κινηματογράφο. όχι άδικα πάντα,  μια και η όποια επαφή μαζί του πιο πολύ με διαδικασία πανελλαδικών μπορεί να παρομοιαστεί παρά με απόλαυση ή πρόταση. όμως ο ίδιος ο Αγγελόπουλος δεν θέλει να αντιμετωπίζονται έτσι οι ταινίες.

Εδώ σε μία συνέντευξη που είχε δώσει σε ένα τοπικό κρητικό κανάλι όπου δυσφορεί στο αναφορά για αναζήτηση μηνυμάτων στις ταινίες του (χρονικό σημείο 25:05) αν και αξίζει να την παρακολουθήσετε ολόκληρη μια και ήταν ένας πολύ συγκροτημένος άνθρωπος και καθόλου νάρκισσος.